Problemy tożsamości płciowej i androgynii oraz ich rozumienie w dyskursie ponowoczesności na podstawie wybranych przykładów polskiej prozy po roku 1989
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The essay is an attempt to sketch a panorama of representations of the body, corporeality and their relation to gender identity in prose written after 1989, a caesura of particular significance for corporeality. The text discusses literary images of gender identity on the basis of available studies that show the state of research in this field. The essay refers to the concept of the androgynous myth and also refers to the theories of the ‘opaque body’ and the ‘unwanted body’. The problematics contained in the text refer to the works of Olga Tokarczuk, Natasza Goerke, Izabela Filipiak and Andrzej Czcibor-Piotrowski, among others, which deal with the body-related gender identity. The study does not consider works that contain literary representations of gender identity that function in isolation from the body, but focuses on those that are central to the issues of corporeality. This stems from the assumption of the importance of the bodily experience in a literary work that should not only refer to the body, but also touch on the essence of humanity.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
POLITYKA PRAW AUTORSKICH
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej, zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji niewyłącznej CreativeCommons (CC BY-NC-ND 4.0). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
Browarny W., Dylematy literatury polskiej po 1989 r., „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie” 2007, nr 47, s. 231-248. Budrowska K., Kobieta i stereotypy. Obraz kobiety w prozie polskiej po roku 1989, Białystok 2000.
Czapliński P., Ruchowe marginesy. Szkice o literaturze lat 90., Kraków 2002.
Czapliński P., Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976-1996, Kraków 1997.
Czapliński P., Zobaczyć widzenie, „Książki” 2022, nr 3 (54), s. 100-102.
Felberg K., Wszech(nie)obecność kobiet. O „Empuzjonie” Olgi Tokarczuk, „Kultura Liberalna” 2022, nr 25, https://kulturaliberalna.pl/2022/06/14/ karolina-felberg-recenzja-empuzjon-olga-tokarczuk/, (dostęp: 7.10.2022).
Fliszewska O., Przestrzeń w twórczości Olgi Tokarczuk, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2005, nr 7, s. 515-532.
Głuszek M., Mit o androgynie we współczesności. Redefinicja tradycyjnego pojęcia kobiecości i męskości, Poznań 2000.
Gołębiewska M., Sensotwórcza rola ciała w samopoznaniu według Maurice’a Merleau-Ponty’ego, „Teksty Drugie” 2004, nr 1-2, s. 237-251.
Grupiński R., Kiec I., Niebawem spadnie błoto, czyli kilka uwag o literaturze nieprzyjemnej, Poznań 1997.
Iwasiów I., Ciało niechciane. Pogranicze identyfikacji seksualnej jako problem literatury i krytyki literackiej, [w:] Codzienne, przedmiotowe, cielesne. Języki nowej wrażliwości w literaturze polskiej XX wieku, red. H. Gosk, Izabelin 2002, s. 291-303.
Jagodzińska-Kwiatkowska J., Mistyka czy anty-mistyka kobiecości? Modele kobiecego spełnienia w kobiecej prozie najnowszej („Suka” Katarzyny Grygi, „Żona Adama” Katarzyny Rakusy, „Fausta” Krystyny Kofty, „Dobre dziecko” Romy Ligockiej), [w:] Seksualność w najnowszej literaturze polskiej, red. P. Tański i in., Toruń 2015, s. 26-53.
Jarzębski J., Apetyt na przemianę. Notatki o prozie współczesnej, Kraków 1997.
Kott J., Mały traktat o erotyce, [w:] tegoż, Kamienny potok. Eseje o teatrze i pamięci, Kraków 1991, s. 58-63.
Koziołek R., Rozbieranie, „Tygodnik Powszechny” 2022, nr 22, s. 63-65.
Lizurej M., Androgyne - archetypowy symbol pełni. O transgresji ciała i ról płciowych w powieści Olgi Tokarczuk „Dom dzienny, dom nocny”, [w:] Gender w humanistyce, red. M. Radkiewicz, Kraków, 2001, s. 169-180.
Łebkowska A., Jak ucieleśnić ciało. O jednym z dylematów somatopoetyki, „Teksty Drugie” 2011, nr 4, s. 11-27.
Magryś R., Libido i kompleks Edypa w wybranych utworach Olgi Tokarczuk, [w:] Światy Olgi Tokarczuk, red. M. Rabizo-Birek i in., Rzeszów 2013, s. 66-84.
Nęcka A., Cielesne o(d)słony. Dyskursy erotyczne w polskiej prozie po 1989 roku, Katowice 2011.
Ostaszewski, Wygnaniec z kraju i płci, „FA‑art” 2002, nr 1, s. 7-71.
Packalén M.A., Nieobecna obecność. Kobieca mimikra literackiej konwencji na przykładzie wybranych utworów Nataszy Goerke i Olgi Tokarczuk, „Postscriptum” 2006, nr 2 (52), s. 34-45.
Paturej-Grandyberg J., Androgynia - kategoria trzeciej płci w tekstach Nataszy Goerke, „Media, Kultura, Komunikacja Społeczna” 2012, nr 8, s. 67-76.
Szkudlarek P., Przypatruję mu się z daleka, tak jakbym przyglądała się sobie, kiedy byłam chłopcem. O „dwoistym” ciele Andrzejka, „Studia Kulturoznawcze” 2012, nr 1 (2), s. 13-27.
Targosz D., Metaforyczność ciała i sposoby obrazowania doświadczenia cielesnego, [w:] Metafory ucieleśnione, red. M. Hetmański, A. Zykubek, Lublin 2021, s. 249-259.
Uniłowski K., Skądinąd. Zapiski krytyczne, Bytom 1998.
Warkocki B., Homo niewiadomo. Polska proza wobec odmienności, Warszawa 2007.
Warkocki B., Poszukiwanie języka. O twórczości Izabeli Filipiak, „Teksty Drugie” 2002, nr 6, s. 92-112.