Skąd wziął się w Krakowie traktat Franciszka Eiximenisa "Ars praedicandi populo"? Trzy możliwe drogi
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
This article aims to present three hypotheses about how the preaching treatise of the Catalan author, Francesc Eiximenis, entitled 'Ars praedicandi populo', ended up in Krakow in the library of Mikołaj Spycymir. For this purpose, three codices, which contain copies of the Eiximenis treatise, were compared to each other. The article also presented in more detail the biography of Nicolaus Spycymir, the owner of the oldest copy of the treatise. The first two hypotheses are related to the Franciscan Order and diplomatic travels and pilgrimages to Compostela. They seem not to be as well-grounded in the sources as the third hypothesis, which concerns the Polish delegations to the Council of Basel and Council delegations coming to Kraków. One of the delegates of the Council was Marc Bonfill, a Catalan theologian and well-known preacher, associated, like Eiximenis, with the University of Lerida and Girona. The article also pays special attention to Bonfill’s associate, Stanisław Sobniowski, who was a close friend of Spycimir. It is possible that Spycymir obtained the treatise on the preaching arts through these connections (Bonfill or Sobniowski). This hypothesis, however, requires further research.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
POLITYKA PRAW AUTORSKICH
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej, zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji niewyłącznej CreativeCommons (CC BY-NC-ND 4.0). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie, t. 4, Lwów 1873.
Album studiosorum Universitatis Cracoviensis, fasc. 1–3 (ab Anno 1400 ad Annum 1489), Cracoviae 1887.
El Ars Praedicandi de fr. Alfonso d’Alprão, O.F.M. Aportación al studio de la teoría de la predicación en la península Ibérica, ed. A.G. Hauf, „Archivum Franciscanum Historicum”, t. 72:1979, s. 233–329.
Bardski K., Medieval Glossary of Biblical Symbols – Pseudo-Garnier’s of Langres Allegoriae in universam Sacram Scripturam, „Wrocławski Przegląd Teologiczny”, t. 27: 2019, s. 33–42.
Brines L., Biografia documentada de Francesc Eiximenis, Valencia 2018.
Brugada i Gutiérrez-Ravé J., Guillén Sánchez J., Francesc Eiximenis a Oxford, „Annals de l’Institut d’Estudis Gironins”, t. 48: 2007, s. 47–82.
Bursiewicz N., Teoria Miasta Idealnego Francisca Eiximenisa, „Quart”, t. 27: 2013, s. 3–18.
Catalán Casanova O., „La predicació cristiana a la Catalunya baixmedieval. Un instrument de transformació cultural entre oralitat, escriptura, imatge, narracció, música i teatre”, rozprawa doktorska, Uniwersytet w Barcelonie, Barcelona 2013.
Catalogus codicum latinorum Medii Aevi Bibliothecae Universitatis Budapestinensis, oprac. P. Toth, Budapest 2008.
Catalogus codicum manuscriptorum medii aevi latinorum qui in Bibliotheca Iagiellonica Cracoviae asservantur, t. 3, oprac. M. Kowalczyk, Wrocław 1984.
Catalogus codicum manuscriptorum medii aevi Latinorum, qui in Bibliotheca Jagellonica Cracoviae asservantur, t. 7, oprac. M. Kowalczyk, A. Kozłowska, M. Markowski, L. Nowak, A. Sobańska, R. Tatarzyński, S. Włodek, W. Zega i M. Zwiercan, Wrocław 2000.
Catalogus codicum manuscriptorum medii aevi Latinorum, qui in Bibliotheca Jagellonica Cracoviae asservantur, t. 1, oprac. S. Włodek, G. Zathey i M. Zwiercan, Wrocław 1980.
Determinatio Basiliensis, wyd. H. Anzulewicz, [w:] Polskie traktaty koncyliarystyczne z połowy XV w., wyd. W. Bucichowski, Warszawa 1987, s. 43–82.
Determinatio Basiliensis, wyd. W. Bucichowski, [w:] Polskie traktaty koncyliarystyczne z połowy XV w., wyd. W. Bucichowski, Warszawa 1987, s. 167–230.
Doležalová L., Kiss F.G., Wójcik R., The Art of Memory in Late Medieval Central Europe (Czech Lands, Hungary, Poland), red. F.G. Kiss, Budapest – Paris 2016.
Dunin-Wąsowicz T., Średniowieczne znaki pielgrzymie w Polsce, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska i H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 328–331.
Fijałek J., Mistrz Jakób z Paradyża i Uniwersytet Krakowski w okresie Soboru Bazylejskiego, t. 2, Kraków 1900.
Fijałek J., Nasza nauka krakowska o niepokalanem poczęciu N. P. Maryi w wiekach średnich, „Przegląd Polski” 1900, nr 34, s. 474–479.
Francesc Eiximenis, Ars praedicandi, red. P. Martí de Barcelona, [w:] Homenatge a Antoni Rubió i Lluch. Miscellània d’estudis literaris históricis i lingüistics, t. 2, Barcelona 1936, s. 300–340.
Francesc Eiximenis, Art de predicació al poble, przeł. i wstęp X. Renedo, Vic 2009.
Graff T., Ks. Dziersław Borzymowski CRL w służbie państwa polskiego i Kościoła, [w:] Klasztor Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Krakowie w okresie przedtrydenckim. Ludzie – wydarzenia – kultura, red. K. Łatak, Łomianki 2012, s. 157–176.
Graff T., Prałaci kapituły krakowskiej wobec kryzysu Kościoła w latach 1439–1449, [w:] Ecclesia semper reformanda. Kryzysy i reformy średniowiecznego Kościoła, red. G. Ryś, T. Gałuszka i T. Graff, Kraków 2013, s. 337–355.
Grzybowska L., Kazania de tempore i de sanctis Mikołaja z Błonia. Zarys monografii, Warszawa 2020.
Hillgarth J.N., Una biblioteca cisterciense medieval: La Real (Mallorca), „Analecta Sacra Tarraconensia”, t. 32: 1959, s. 89–190.
Jakub z Paradyża, Determinatio Basiliensis, wyd. H. Anzulewicz, [w:] Polskie traktaty koncyliarystyczne z połowy XV w., wyd. W. Bucichowski, Warszawa 1987, s. 83–115.
Jan Elgot, Determinatio Basiliensis, wyd. H. Anzulewicz, [w:] Polskie traktaty koncyliarystyczne z połowy XV w., wyd. W. Bucichowski, Warszawa 1987, s. 43–82.
Kaliszuk J., Rękopisy średniowieczne Kolegiaty Wiślickiej w świetle inwentarzy, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. 87: 2007, s. 83–106.
KellerK.H., Katalog der lateinischen Handschriften der Staatlichen Bibliothek (Schloßbibliothek) Ansbach: Bd. 1. Ms. lat. 1 – Ms. lat. 93, Wiesbaden 1994.
Kiss F., The Art of Memory in Hungary at the Turn of the Fifteenth and Sixteenth Centuries, [w:] L. Doležalová, F.G. Kiss, R. Wójcik, The Art of Memory in Late Medieval Central Europe (Czech Lands, Hungary, Poland), Budapest – Paris 2016, s. 109–164.
Koczerska M., Puszka (Puszko) Jan z Krakowa, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 26, red. E. Rostworowski, Wrocław 1986, s. 454–455.
Kopiści i kolofony rękopisów średniowiecznych ze zbiorów polskich, t. 1: Biblioteki Warszawy, red. E. Potkowski, Warszawa 1993.
Kowalczyk M., Krakowskie mowy uniwersyteckie z pierwszej połowy XV w., Wrocław – Kraków 1970.
Kowalski M.D., Dlaczego warto było zostać kolektorem? Kariery papieskich kolektorów generalnych w Polsce w XV wieku, „Roczniki Historyczne”, t. 80: 2014, s. 133–154.
Kucharski A., Hiszpania i Hiszpanie w relacjach Polaków. Wrażenia z podróży i pobytu od XVI do początków XIX w., Warszawa 2007.
Lázaro Pulido M., Álvarez Alonso J.F., El ars praedicandi de Alfonso de Alprão. Introducción y traducción (1), „Revista Filosófica de Coimbra”, t. 43: 2013, s. 209–282.
Lázaro Pulido M., Álvarez Alonso J.F., El ars praedicandi de Alfonso de Alprão. Introducción y traducción (2), „Revista Filosófica de Coimbra”, t. 43: 2013, s. 475–512.
Leclercq J., Manuscrits cisterciens dans diverses bibliothèques, „Analecta Sacri Ordinis Cisterciensis”, t. 11: 1955, s. 139–148.
Mairhofer D., Medieval Manuscripts from Würzburg in the Bodleian Library, Oxford. A Descriptive Catalogue, Oxford 2014.
Maleczyński K., Dzieje Ryksy, córki Władysława Wygnańca śląskiego, cesarzowej Hiszpanii i hrabiny Prowansji, „Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie”, t. 10: 1933, s. 237–307.
Manikowska H., Badania nad kultem św. Jakuba na ziemiach polskich, [w:] Kult św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, red. R. Knapiński, Lublin 2002, s. 9–24.
Marek Bonifili z Katalonii (Id: 816952), [w:] Corpus Academicum Cracoviense (CAC), URL:
http://cac.historia.uj.edu.pl/osoba/816952_Marek_Bonifili_z_Katalonii (dostęp: 1.05.2021).
Mezey L., Bolgár A., Codices Latini Medii Aevi Bibliothecae Universitatis Budapestinensis, Budapest 1961.
Michałowska T., Średniowieczna teoria literatury w Polsce. Rekonesans, Wrocław 2007.
Nadolski B., Rola Jana z Ludziska w polskim odrodzeniu, „Pamiętnik Literacki”, t. 26: 1929, s. 198–211.
On Two Kinds of Order That Aid Understanding and Memory, przeł. K.A. Rivers, [w:] The Medieval Craft of Memory. An Anthology of Texts and Pictures, red. M.J. Carruthers i J.M. Ziółkowski, Philadelphia 2002, s. 189–204.
Perarnau i Espelt J., Un fragment del Liber sermonum de Francesc Eiximenis, „Arxiu de Textos Catalans Antics”, t. 10: 1991, s. 284–292.
Potkowski E., Produkcja książki rękopiśmiennej w Polsce w XV stuleciu, [w:] Z badań nad polskimi księgozbiorami historycznymi, t. 4: Książka rękopiśmienna XV–XVIII w., red. B. Bieńkowska, Warszawa 1980, s. 9–67.
de Puig i Oliver J., El Tractatus de Quattuor sensibus sacrae scripturae de Felip Ribot, O.S.C. Edició i estudi, „Arxiu de Textos Catalans Antics”, t. 16: 1997, s. 299–389.
de Puig i Oliver J., Perarnau i Espelt J., Clausell Nácher C., Izquierdo Molinas E., Martí S., Rojas Fernández R., Avenoza G., Soriano L., Catàleg dels manuscrits de les obres de Francesc Eiximenis, OFM, conservades en biblioteques públiques, „Arxiu de Textos Catalans Antics”, t. 29: 2010, s. 9–880.
Psalterium alias Laudatorium Papae Benedicto XIII dedicatum, red. i wstęp C.J. Wittlin, Toronto 1988.
Rivers K.A., Preaching the Memory of Virtue and Vice. Memory, Images, and Preaching in the Late Middle Ages, Turnhout 2010.
Rubió i Balaguer J., Història de la literatura catalana, cz. 1, Montserrat 1984.
Sasor R., Uwagi o Księdze aniołów Francesca Eiximenisa, „Terminus”, t. 22: 2020, nr 3 (56), s. 251–284.
Vilallonga M., La literatura llatina a Catalunya al segle XV. Repertori bio-bibliogràfic, Barcelona 1993.
Wawrzyniec z Raciborza, Determinatio Basiliensis, wyd. W. Bucichowski, [w:] Polskie traktaty koncyliarystyczne z połowy XV w., wyd. W. Bucichowski, Warszawa 1987, s. 116–166.
Webster J.R., Carmel in Medieval Catalonia, Leiden – Boston – Cologne 1999.
Wilska M., Pielgrzymim szlakiem z Mazowsza do Composteli. Komunikat, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska i H. Zaremska, Warszawa 1995, s. 165–169.
Włodarski M., Dwa wieki kulturalnych i literackich powiązań polsko-bazylejskich 1433–1632, Kraków 2001.
Wolski M., Stanisław Sobniowski h. Strzemię (zm. 1454), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 39, red. H. Markiewicz, Wrocław 1999–2000, s. 537–540.
Wójcik-Zega D., Zdanek M., Mikołaj Spycimir z Krakowa, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. W. Uruszczak, t. 1, Kraków 2015, s. 284–285.
Zdanek M., Dziersław z Borzymowa h. Kopacz (Topacz), [w:] Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. W. Uruszczak, t. 1, Kraków 2015, s. 49–50.
Zdanek M., Jan Puszka z Krakowa, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. W. Uruszczak, t. 1, Kraków 2015, s. 124–125.
Zumkeller A., Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken, t. 2, Würzburg 1966.
Zwiercan M., Spicymir Mikołaj z Krakowa, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 41, red. H. Markiewicz, Warszawa 2002, s. 85–87.