"Zabawy mędrców" Antoniego Wysockiego – powieść z życia akademików krakowskich XVI wieku
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
Zabawy mędrców – a novel by Antoni Godziemba Wysocki, a forgotten writer, an eccentric and intellectual from Lviv, was published in the interwar period and became a literary event. Reviewers unanimously emphasized his innovative approach to history. It was not the historical novel that readers were used to, both in terms of idea and form. Placing the action inside the Krakow Academy in the 16th century, at the turn of the Middle Ages and the Renaissance, was supposed to demonstrate the pathology of education that was dominated by dogma and scholasticism against the background of the daily life of those days. In order to achieve that, the author allegedly worked on his book for over twenty years, thoroughly studying the sources: rare papers, manuscripts and numerous dissertations about the history of the Jagiellonian University. Consequently, a vivid (but strongly biased and clearly depreciating the Middle Ages) study of a few teachers came into life. The professors and bachelors, who had authentic prototypes, were shown through psychoanalytical examination in search of their complexes and personality disorders that limited their mental and didactic work. Wysocki’s work: cool, intellectual, and allusive, it was a unique but one‑sided presentation of Polish culture during the times of the last Jagiellon, but above all, it was a type of warning that concerned the condition and future of Polish education after gaining independence.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
POLITYKA PRAW AUTORSKICH
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej, zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji niewyłącznej CreativeCommons (CC BY-NC-ND 4.0). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
Arendt A., Młodopolskie odkrycie średniowiecza, „Przegląd Artystyczno‑Literacki” 2000, nr 9, s. 109–116; nr 12, s. 132–138.
Вarycz H., Glicius Marcin [hasło], [w:] Polski słownik biograficzny, t. 8: Girdwoyń Michał – Gross Adam, red. K. Lepszy i in., Kraków 1959–1960, s. 48–50.
Barycz H., Krokier Marcin [hasło], [w:] Polski słownik biograficzny, t. 25, Wrocław 1970, s. 314–315.
Bielowski A., Wstęp krytyczny do dziejów Polski, Lwów 1850.
Chwalba A., Collegium Maius, Kraków 2009.
Corpus studiosorum Universitatis Jagellonicae in saeculis XVIII–XX, t. 3: 1850/51–1917/18, T–Ż, red. K. Stopka, Kraków 2015.
Dębicki Z., Zabawy mędrców [rec.], „Kurier Warszawski” 1925, nr 106, s. 6.
Dr St. J. [?], Wśród książek. Antoni Wysocki. Zabawy mędrców [rec.], „Kurier Poranny” 1925, nr 129, s. 4.
Dunin‑Markiewicz R., Ciekawa książka, „Rzeczpospolita” 1925, nr 88, s. 11.
Ej [Edward Janus], Antoni Wysocki, Zabawy mędrców […], „Wiadomości Literackie” 1926, nr 39, s. 3.
Eustachiewicz L., Dwudziestolecie 1919–1939, Warszawa 1990.
Fijałek J., Tarłowie, znakomitego rodu początki i świetność, cz. 2: Tarłowie Zygmuntowscy, „Przegląd Historyczny” 1910, z. 3, s. 168–205.
Girtler K., Opowiadania, t. 2: Pamiętniki z lat 1832–1857, przedm. i wyb. Z. Jabłoński, oprac. i przypisy Z. Jabłoński i J. Staszel, Kraków 1971.
Glemma T., Zapiski nuncjusza polskiego Wincentego Dal Portico z roku 1568, „Collectanea Theologica” 1936, t. 17, nr 1/2, s. 273–288.
Grabowski A., Starożytnicze wiadomości o Krakowie: zbiór pism i pamiętników tyczących się opisowej i dziejowej przeszłości, oraz zwyczajów tej dawnej stolicy kraju […], Kraków 1852.
Grabowski A., Starożytności historyczne polskie czyli Pisma i pamiętniki do dziejów dawnej Polski, listy królów i znakomitych mężów, przypowieści, przysłowia, t. 1–2, Kraków 1840.
Grzymała‑Siedlecki A., Przeczytajcie tę powieść!, „Echa Leśne” 1930, nr 3, s. 14–15.
Hajdukiewicz L., Schoneus Andreas [hasło], [w:] Polski słownik biograficzny, t. 35, z. 4, red. A. Gieysztor, Kraków 1994, s. 597–600.
I.P. [Irena Pannenkowa], Antoni Wysocki: Zabawy mędrców. Powieść, „Warszawianka” 1926, nr 129, s. 4.
Juszyński M., Dykcjonarz poetów polskich, t. 2, Kraków 1820.
Karbowiak A., O rektorach Uniwersytetu Kazimierzowskiego i Jagiellońskiego w Krakowie wraz ze spisem wszystkich rektorów od roku 1400 do obecnej chwili. Szkic historyczno‑archeologiczny, [w:] Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego od r. 1864 do r. 1887 oraz
jego stanu dzisiejszego wraz z rzeczą o rektorach od czasów najdawniejszych, red. S. Tarnowski i in., Kraków 1887.
Konopacki J., Na tle naszego renesansu, „Gazeta Warszawska” 1925, nr 175, s. 2.
Lam S., Życie wśród wielu, Warszawa 1968.
Lange A., Wysocki, Zabawy mędrców […], „Tygodnik Ilustrowany” 1926, nr 38, s. 632.
Lelewel J., Dzieje Polski które stryj synowcom swoim opowiedział, Warszawa 1859.
Lorentowicz J., Marzenie mędrca [rec.], „Ekspres Poranny” 1925, nr 46, s. 3.
Listy Sewera Maciejowskiego do Wysockiego, rkps., [w:] Zbiory Specjalne Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy, sygn. 632/3.
Łojek W., Polska powieść historyczna dwudziestolecia jako wyraz nowej świadomości literackiej, „Prace Polonistyczne” 1971, s. XXVII, s. 63–82.
Malinowski J., Starożytność i średniowiecze w powieści historycznej dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Z problematyki gatunków i prądów literackich XIX i XX wieku, red. J. Konieczny, Warszawa–Poznań 1972, s. 39–84.
Mikuła M., Marcin Krokier z Krakowa, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 1: 1364–1780, red. W. Uruszczak, Kraków 2015, s.199–201.
Nowaczyński A., Teatr Niezależny, „Wiadomości Literackie” 1931, nr 18, s. 4.
Okulicz‑Kozaryn M., Średniowiecze Wacława Berenta. Sceptyk w poszukiwaniu całości, Warszawa 2006.
Parnicki T., Wiek XX patrzy na średniowiecze inaczej niż wiek XIX, „Kurier Literacko‑Naukowy” 1938, nr 35 [dodatek do „IKC”], s. 553–554.
Pazurkiewicz S., Antoni Godziemba Wysocki, „Kurier Literacko‑Naukowy” 1926, nr 5, s. IV.
Sołtykowicz J., O stanie Akademii Krakowskiej i o publicznych, a mianowicie uczonych pracach akademików, Kraków 1810.
Tazbir J., Piotr Skarga. Szermierz kontrreformacji, Warszawa 1978.
Urban W., Akademia Krakowska w dobie reformacji i wczesnej kontrreformacji 1549–1632, [w:] Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364–1764, red. K. Lepszy, t. 1, Kraków 1964, s. 253–309.
Wyczawski H.E., Dar Marcina Glicjusza dla biblioteki parafialnej w Pilźnie, „Studia Theologica Varsaviensia” 1978, R. XVI, nr 1, s. 179–188.
Wysocki A., Sprzed pół wieku, wyd. 2 uzup. i przejrz., Kraków 1958.
Wysocki A. Godziemba, Zabawy mędrców. Powieść, Zamość 1925.