Trzy wizje Ukrainy w twórczości Aleksandra Karola Grozy
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
In the article selected works of Aleksander Groza, a representative of “the Ukrainian school” of Polish romanticism, have been thoroughly investigated. The author used interpretive methods of postcolonialism, comparative studies and intertextuality, and sometimes also from the field of ethnography and ethnology. The article is an introduction to the monograph that the author is currently working on. As a result of the analysis of the works, it was possible to distinguish three main images of the Ukraine, which are stereotypical for the Polish literature in genere: Arcadian Ukraine, Cossack Ukraine and frenetic Ukraine. By using the fragments of Groza’s texts, as well as intertextual references, the author characterized each of these images. After outlining the poet’s profile through a simple biography, which will be developed in the future, the author of the article conducted an analysis and interpretation of the following works by Groza: the volume Poezje, Ukrainian elegies: Soroka and Pierwsza pokuta Żeleźniaka, poem Mogiły, dramas Śmieciński and Hryć. Such a versatile choice of texts allowed to draw some interesting conclusions concerning Aleksander Groza’z profile.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
POLITYKA PRAW AUTORSKICH
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej, zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji niewyłącznej CreativeCommons (CC BY-NC-ND 4.0). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
Beauvois D., Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793–1914, tłum. K. Rutkowski, Lublin 2022.
Boruszkowska I., Źródła romantycznej fascynacji Ukrainą i zagadnienie szkoły ukraińskiej w romantyzmie polskim (debata o „szkołach poetyckich”), „Language and Literary Studies of Warsaw” 2014, nr 4, s. 37–53.
Bracka M., Dziewiętnastowieczny Kijów oczami polskich mieszkańców i podróżników: kwestie poetyki miasta w literaturze pamiętnikarskiej, „TEKA Komisji Polsko‑Ukraińskich Związków Kulturowych” 2021, t. 6, nr 15, s. 19–29.
Bracka M., Kozak i Lach w twórczości Aleksandra Karola Grozy, [w:] Szkoła ukraińska w romantyzmie polskim. Szkice polsko‑ukraińskie, red. S. Makowski, U. Makowska, M. Nesteruk, Warszawa 2012, s. 443–465.
Ciechowski W., Czasopisma polskie na Litwie, Wilno–Warszawa 1921.
Dąbrowski M., Kresy w perspektywie krytyki postkolonialnej, „Prace Filologiczne. Seria Literaturoznawcza” 2008, t. 50, s. 91–110.
Giżycki J. [Wołyniak], O Bazylianach w Humaniu, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 1899, R. XVII, s. 912–913.
Grabowski M., Korespondencja literacka, cz. 1, t. 2, Wilno 1843.
Groza A., Hryć, Wilno 1858.
Groza A., Poezje, t. 1–2, Wilno 1843.
Groza A., Poezje, Wilno 1836.
Groza A., Śmieciński, Żytomierz 1860.
Hnatiuk W., Ocherkhy yz ystoryy polskoho romaytyzma (razvytye u khrusheyye odyoho romantycheskoho techenyia). Dyssertatsyia
na soyskanye uchenoi stepeny doktora fylolohycheskykh nauk, Saratov 1937.
Hnatiuk W., Ukrainskyi folklor u polskykh pererobkakh (Oleksandr Groza), „Etnohrafichnyi zbirnyk” 1928, nr 7, s. 146–167.
Inglot M., Polskie czasopisma literackie ziem litewsko‑ruskich w latach 1832–1851, Warszawa1966.
Iwanowski E., Wspomnienia lat minionych, t. 2, Kraków 1876.
Janion M., Aleksander Groza [hasło], [w:] Polski słownik biograficzny, t. 9, red. W. Konopczyński, Wrocław 1960, s. 31–32.
Korek J., From sovietology to postcoloniality. Poland and Ukraine from a postcolonial perspective, Huddinge 2007.
Lasecka J.,„A step – koń – Kozak – ciemność jedna dzika dusza”: Ukraina w powieści poetyckiej, „Prace Polonistyczne. Studies in Polish Literature” 1984, nr 40, s. 191–237.
Ludorowski L., Portrety Bohdana Chmielnickiego w polskiej powieści historycznej XIX wieku, [w:] Kozacki vijny XVII stolitia v istorickij svidomosti polskogo ta urainskogo narodiv, red. L. Zaszkilniak, Lviv–Lublin 1996, s. 184–207.
Magocsi P.R., Historia Ukrainy. Ziemia i ludzie, tłum. M. Król, A. Waligóra‑Zblewska, Kraków 2017.
Maksymovych M., Malorossyiskye Pesny, Moskva 1827.
Mikinka A., Ukraina i stosunki polsko‑ukraińskie w twórczości Aleksandra Grozy (1807–1875) na przykładzie „Starosty kaniowskiego”, „Acta Polono‑Ruthenica” 2021, nr 26, t. 2, s. 39–51.
Mikinka A., „Wilderness which only yesterday emerged from the forest”: Polish‑Ukrainian Borderlands and the Colonial Imaginary in the Fiction of Aleksander Groza, „Postcolonial Text” 2022, Vol. 17, No. 1, https://www.postcolonial.org/index.php/pct/article/
view/2748/2540 [dostęp: 2.06.2023].
Płusa M., Z dziejów powieściopisarstwa okresu międzypowstaniowego – twórczość prozatorska Michała Grabowskiego, rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr hab. D. Samborskiej‑Kukuć, prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2015, https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/handle/11089/6672?locale‑attribute=pl [dostęp: 28.02.2023].
Ritz G., Kresy polskie w perspektywie postkolonialnej, [w:] H. Gosk, B. Karwowska,(Nie)obecność: pominięcia i przemilczenia w narracjach XX wieku, Warszawa 2008, s. 115–132.
Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych – Słownik Adama Fischera, red. M. Kujawska, Ł. Łuczaj, J. Sosnowska, P. Klepacki, Wrocław 2016.
Rudziewicz I., Problematyka słowiańska na łamach pisma „Rusałka” (1838–1842), „Acta Polono‑Ruthenica” 1996, t. 1, nr 1, s. 437–443.
Samborska‑Kukuć D., „Łotysz (…) całą swą rozkosz zakłada w próżnowaniu na wzór wszystkich niewolników, do ciężkich używanych pracy. (…) Na poddanego kmiecia jedyny”. Pamiętniki księdza Jordana Kazimierza Bujnickiego w perspektywie postkolonialnej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2009, vol. 12, s. 92–106.
Serczyk W.A., Koliszczyzna, Kraków 1968.
Sosnowska D., Ambiwalencje i sprzeczności: o dziwnych Kozakach w polskiej literaturze romantycznej, „Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze” 1994, t. 2, s. 165–171.
Strycharska‑Brzezina M., Kozak ukraiński. Studium językowe, Kraków 2005.
Szkoła ukraińska w romantyzmie polskim, red. S. Makowski, Warszawa 2009.
Tkachuk A.I., Vidobrazhennia postati Bohdana Khmelnytskoho u suchasnii polskii istoriohrafii, „Istorychnyi arkhiv. Naukovi studii” 2014, nr 13, s. 164–167.
Witkowska A., Dziko – pięknie – groźnie czyli Ukraina romantyków, „Teksty Drugie” 1995, nr 2, s. 20–30.